- Myślę, że nie ma uniwersalnej, odnoszącej się do wszystkich odpowiedzi. Każdy kroczy własną, indywidualną drogą. Jeśli o mnie chodzi, pragnienie powstało w dzieciństwie: zawsze lubiłem podróże, choć moja rodzina od lat mieszka w jednym miejscu - w Marsylii. Fascynacja podróżami zrodziła się z zainteresowania geografią teoretyczną. Już jako małego chłopca interesowały mnie mapy - mogłem się w nie wpatrywać godzinami. Jako licealista, startowałem w telewizyjnym konkursie z zakresu geografii, historii i kultury obcych krajów. Każdego tygodnia tematem było inne państwo. Mnie przypadł wówczas kraj Europy Środkowej, Czechosłowacja.

- Oczywiście, ponieważ będąc młodym jest się bardzo podatnym na wszelkiego rodzaju wpływy. Z pewnością nie bez znaczenia był tu fakt, iż przewodniczącym jury był ambasador Republiki Czechosłowackiej w Paryżu. Był to mój pierwszy w życiu kontakt z dyplomatą. Pan ambasador okazał się bardzo sympatycznym człowiekiem poświęcił mi, jako laureatowi, wiele czasu, między innymi opowiadając o swoim zawodzie. Wtedy to zaświtała mi myśl, że może kiedyś i ja zostanę dyplomatą. Rzeczwiście, po studiach w zakresie nauk politycznych w mojej rodzinnej Marsylii, zdałem egzamin wstępny do L' Ecole Nationale de l Administration (Narodowa Szkoła Zarządzania - najbardziej reputowana we Francji placówka kształcąca przyszłych polityków). W latach 70-tych pełniłem funkcję attache Republiki Francuskiej przy ONZ w Nowym Jorku, potem zostałem vice-ambasadorem w Pradze. Od października 1995 roku mam szczęście być konsulem generalnym w Krakowie.

- Po części jest to związane z osobistym wyborem, po części zaś wypływa z przypadku. Zwykle przy ubieganiu się o dane stanowisko dyplomatyczne, zainteresowany przegląda listę stanowisk, które nie zostały jeszcze obsadzone, lub właśnie wakują, czy to za granicą, czy w krajowych służbach administracji publicznej. Następnie należy zgłosić swoją kandydaturę, zaznaczając kolejność wyboru; na przykład: w pierwszej kolejności wybieram Kraków, w drugiej - Budapeszt.

- Polska kultura sięga zamierzchłych czasów. Ona to stanowi wasze ogromne bogactwo. Żywotność tej kultury jest szczególnie widoczna w mieście takim jak Kraków. Jestem przekonany iż miejsce Polski w europejskim krajobrazie staje się coraz ważniejsze, także w aspekcie ekonomicznym.

- To dosyć złożone pytanie. Właściwie nie ma na nie gotowej odpowiedzi. W każdym kraju panują inne polityczne obyczaje. Dobór ludzi na odpowiedzialne stanowiska w polityce lub ekonomii wynika z zasad stosowanych w poszczególnych krajach, często zaś jest wynikiem przypadku. Doboru tego dokonuje się na podstawie określonych kryteriów. mogą nimi być, na przykład: posiadanie danego dyplomu czy pomyślne zdanie egzaminu kwalifikującego do zawodu dyplomaty. W innych przypadkach kryteria te nie są tak jasno sprecyzowane, co może czasem powodować wrażenie, jakoby główną rolę odgrywały tu tzw. "plecy". Należy jednak wyraźnie rozgraniczyć osobiste znajomości od walorów jakie z danego kandydata czynią faworyta. Dana osoba może zostać wybraną, ponieważ jej kompetencje i zalety są powszechnie znane i cenione. Przy rekrutacji do ważnych funkcji państwowych w interesie dokonujących wyboru leży, by promowani urzędnicy odznaczali się wysokim poziomem przygotowania zawodowego.

- Nie podoba mi się to słowo, w istocie jest ono puste, ponieważ bycie "obywatelem świata" jest jednoznaczne z byciem znikąd. Jeżeli oznacza to posiadanie tylko powierzchownej kultury i tzw. światowego obycia, wówczas na pewno kosmopolityzm jest tożsamy z "byciem znikąd". Prawdziwy internacjonalizm zaczyna się na własnym podwórku. Tylko skądś się wywodząc, mając określony punkt wyjścia, można naprawdę zrozumieć ludzi żyjących pod innymi szerokościami geograficznymi. Mimo bowiem najrozmaitszych różnic, człowiek zawsze pozostaje człowiekiem. Jeśli na przykład bycie Francuzem ogranicza się do odwiedzania wyłącznie salonów 16 dzielnicy Paryża i ministerialnych gabinetów - wówczas naprawdę można mówić "o byciu znikąd". Jako przykład podam fiasko koprodukcji filmowych, mających pretensje do uniwersalności. Ich producenci, kręcąc poszczególne sceny w różnych miejscach na ziemi, wymazali z nich wszystko, co mogłoby się kojarzyć z lokalnym kolorytem. W rezultacie filmy te nie opowiadają o niczym, są powierzchowne. Zamiast wejść na rynek światowy, w rzeczywistości nie obchodzą nikogo, bo nikogo nie dotyczą. nie chcę wymienić konkretnych tytułów, ponieważ nie uprawiam krytyki filmowej, nie leży to w mych kompetencjach. Najistotniejszą rzeczą jest to, by wiedzieć skąd się idzie. Powiedziałbym, iż jest to niezbędny warunek, jeśli chce się dokądś dojść.

- Zawsze z Marsylii.

- Nie wiadomo, czy w innych krajach był taki zwyczaj. Pewne jest jedynie to, że hejnał przybył do nas z Węgier, wraz z królem Ludwikiem Węgierskim lub - nieco później - z królową Jadwigą. Służył wtedy jako rodzaj pobudki wojskowej. Był grany na ogromnych trąbach, nie na małej trąbce. Być może zwyczaj ten był rozpowszechniony na Węgrzech i dopiero później u nas.

- Nie. Najpierw był grany rano i wieczorem. Prawdopodobnie dopiero w ciągu XVII wieku przyjął się zwyczaj grania sygnału co godzinę i tak pozostało do dnia dzisiejszego.

- Moja przygoda rozpoczęła się 11 stycznia 1993 roku. Podczas pogrzebu w mojej miejscowości grałem na trąbce. Był tam najstarszy hejnalista - pan Skowronek, który stwierdził, że mogę go zastąpić, gdyż on musi się już pożegnać z pracą. Propozycja wydała mi się ciekawa. Udałem się na przesłuchanie do Liceum Muzycznego. Zrobiłem jeszcze kilka badań i kurs pożarniczy. Po wykonaniu tych wszystkich czynności zostałem przyjęty.

- Oprócz mnie jest jeszcze sześciu, plus jeden rezerwowy w razie nagłych wypadków. Służba trwa 24 godziny i później mamy 48 godzin wolnych.

- Nie. Cała melodia hejnału opiera się tylko na pięciu tonach. Nie trzeba mieć szczególnych predyspozycji. Ja osobiście nie ukończyłem żadnej szkoły muzycznej.

- Tak. Obecnie, aby móc zostać hejnalistą, trzeba ukończyć Szkołę Muzyczną. Wymóg ten został wprowadzony stosunkowo niedawno.

- Oczywiście, że tak. Za piętnaście dwunasta hejnalista wygrywający hejnał włącza tubę mikrofonu. Po usłyszeniu z Warszawy sześciu sygnałów, oddzwania się dwanaście razy, uruchamia się dźwignię, włącza mikrofon, który jest bardzo czuły na dźwięk (dlatego tak wyraźnie słyszane są kroki) i hejnalista zaczyna grać w cztery strony świata. Dodam jeszcze, że najpierw - a było to w 1927 roku - grano hejnał tylko w lokalnym programie Krak, a rok później w ogólnopolskim.

- Najpierw w stronę Wawelu, dawniej mówiono, że dla króla, na ul. Św. Jana, na Floriańską oraz na Plac Mariacki (dla funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, której obecnie podlegamy).

- Najbardziej lubię grać w stronę Placu Mariackiego. Nie jest to z mojej strony żadne lizusostwo. Jest tam zawsze bardzo dużo turystów. Panuje dobra atmosfera. Turyści, zwłaszcza latem, biją brawo, machają rękami i krzyczą "bis, grać jeszcze", a to jest dla mnie bardzo miłe.

- Wieża liczy 82 metry. Jak zdążyła Pani zauważyć, wyjście na nią jest bardzo męczące. Wieża ma 237 schodów. Początkowo 80 betonowych, reszta jest drewniana. Miejsce, skąd wygrywamy hejnał mieści się na 54 metrze wieży.

- Od lat 60. wieża jest zamknięta dla zwiedzających, gdyż nie posiada odpowiednich zabezpieczeń w razie jakiegoś zagrożenia. Nie posiada żadnych miejsc przeznaczonych do ewakuacji. My sami w razie jakiegoś wypadku mamy "schody" w postaci długich lin.

- Nie ma na to odpowiednich funduszy.

- Najzwyklejsza trąbka, niczym nie różniąca się od innych. Każdy hejnalista ma swoją, musi o nią dbać - ma do tego przeznaczony specjalny olejek i trzyma ją w odpowiedniej szafce. Dodam jeszcze, że są to trąbki ufundowane przez Telewizję Kraków.

- Nie, to tylko plotki. Chociaż rzeczywiście czasami było bardzo ciężko. Chyba wszystkim dała się we znaki ta zima. Hejnalistom, niestety też.

- Rzeczywiście, podczas silnych wiatrów Wieża ma dość duże odchylenie.

- Tak. Zdarzyło się to tylko raz, kiedy zacząłem pracować. Podczas ogromnej letnie wichury chwiało Wieżą. Czarne chmury zebrały się na wysokości okienek. Tego dnia nie zapomnę chyba do końca życia. Myślę, że więcej mi się to nie zdarzy. Po tym zdarzeniu długo nie mogłem się opamiętać.

- Na szczęście nie. Człowiek, który podejmuje się tej pracy musi być bardzo odpowiedzialny. Nie może też opuścić Wiezy, choćby na chwileczkę. Co do zaspania, to mamy budziki, które są niezawodne. Zresztą dyżuruje nas zawsze dwóch. A stare przysłowie mówi : "Co dwóch to nie jeden".

- Przygód ciekawszych raczej nie miałem. Może opowiem ciekawostkę związaną z człowiekiem, który jest adwokatem w Gdańsku. Przyjeżdża do nas na Wieżę od 30 lat. W ubiegłym roku obchodził 80 urodziny. Z opowiadań moich kolegów wiem, że zawsze przyjeżdża z szampanem. Czuje się bardzo związany z tym miejscem.

- Jak już mówiłem gram dopiero trzy lata. Największe wzruszenie ogarnęło mnie grając podczas uroczystości związanych z obrazem Matki Boskiej Fatimskiej. Grałem o 22. w nocy. Tysiące głów podniosło się w górę. Było to niesamowite przeżycie. Ostatnio grałem też z Andrzejem Sikorowskim z grupy "Pod Budą" z okazji 400. rocznicy przeniesienia stolicy z Krakowa do Warszawy. Myślę, że dopiero wszystko przede mną.

- Latem jest dużo turystów, ciepło. Jednak najlepiej gra się w nocy. Jest cisza i hejnaliście wydaje się, że usypia wtedy cały Kraków.

- Jestem zwyczajnym, prostym człowiekiem. Mam żonę i dziecko. Mieszkam na wsi. Z zawodu jestem mechanikiem kierowcą. Utrzymuję się jednak tylko z grania.

- Powiem tylko, że moi koledzy, ok. 6 mln starych złotych. Zresztą stawka związana jest z ilością przepracowanych lat. Im więcej przepracowanych lat, tym pieniądze są większe.

- Tak, mogę to powiedzieć.

- Nie, pod tym się nie podpisuję. Jestem tylko sławny w mojej miejscowości.

- Ludzie często zadają mi różne pytania. Wiem, że słuchają sygnału o 12 w południe. To wywołuje we mnie największy stres. Również najbliższa rodzina śledzi moje wyczyny. Muszę się więc pilnować.

- Żeby nie zacięła się trąbka.

- Dziękuję.

- Tak, moja praca rozpoczyna się już od pierwszej próby, kiedy dostaję tekst do ręki. Aktorzy odczytują swoje role, z reguły odbywa się to dwukrotnie. Potem ma miejsce krótka rozmowa z reżyserem, w trakcie której proponuje się pewne skróty, zmiany i moim zadaniem jest pilnować każdego słowa w tekście, zaznaczyć wszystkie zmiany wprowadzone przez reżysera i aktorów. Prawdziwa praca zaczyna się w momencie, kiedy aktorzy wchodzą na scenę i mają role średnio wyuczone; tutaj moim zadaniem jest interweniować w odpowiednim momencie i we właściwy sposób.

- Na początku to ja pilnuję, żeby to "leciało" kolejno, w pewnym porządku. Czasami zdarza się, że aktorzy robią zasadnicze błędy, pominą jakąś kwestię, ważne zdanie - wtedy ja od razu interweniuję, jeżeli natomiast widzę, że aktor buduje w tym momencie akcję, pracuje nad rolą - to wówczas nie przerywam, bo ważne jest, żeby powiedział najważniejszą myśl.

- Tak, oczywiście. Podpowiedź w nieodpowiednim momencie może czasem bardziej zaszkodzić niż pomóc.

- Każdy aktor pracuje inaczej, każdy również wymaga innego rodzaju podpowiedzi. Jedni proszą, żebym podpowiadała głośno, inni reagują na gest, mimikę. Są i tacy, którzy choćby się krzyczało, nic nie usłyszą i taka podpowiedź potrafi całkowicie wytrącić ich z roli.

- Tak i ja doskonale wiem, kto w momencie "wpadki" będzie kombinował i spróbuje się sam wybronić, a komu należy tekst umiejętnie podpowiedzieć.

- Powodów może być kilka, czasami stanie się coś zupełnie nieprzewidzianego, np. ktoś się wywróci w kulisach, no i nagle jakiś dziwny dźwięk potrafi wszystkich wytrącić z równowagi, może to być również złe zachowanie widza, a czasami po prostu luka w pamięci - co jest rzeczą ludzką. Ja aktorów podziwiam, że potrafią opanować różne teksty występując w kilku spektaklach, które idą równocześnie w repertuarze.

- To jest mój koszmarny sen: aktorzy zapominają tekstu, a ja mam zamknięty egzemplarz i nie wiem co mam podpowiadać i trzeba spuścić kurtynę. Ale tak źle jeszcze nie było, pracuję miesiącami z tekstem, a poza tym mam dobrą pamięć wzrokową.

- Teraz musimy sobie radzić inaczej: budka rzeczywiście zniknęła, a ja - w zależności od tego, gdzie to jest konieczne - siedzę w prawej lub lewej kulisie, w każdym razie staram się być jak najbliżej sceny i aktorów. Ważne jest również żebym widziała, jak rozgrywa się akcja na scenie. Czasem komuś coś spadnie i szuka jakiegoś przedmiotu, wtedy moja interwencja byłaby zupełnie chybiona. Przy spektaklu "Korowód" w każdej scenie byłam w innym miejscu, z latarką na szyi biegałam po schodkach na górę dekoracji, wczołgiwałam się pod łóżko - robiłam przedziwne rzeczy.

- Nie, nigdy. Uważam, że do tego należy mieć wielki talent, trzeba być naprawdę dobrym, a ja - myślę - byłabym raczej mierną aktorką.

- Nie, to nie jest rozczarowanie, pod warunkiem, że pamięta się o tym, iż aktorzy są normalnymi ludźmi, może trochę bardziej wrażliwymi. Ja ich bardzo lubię, może dlatego wykonuję ten zawód już kilkanaście lat. Myślę, że ta sympatia jest wzajemna. Bardzo często zdarza się, że aktorzy grający w innych spektaklach, gdzie nie ma mnie w obsadzie, proszą mnie o pomoc, taką prywatną, indywidualną. Pomagam im nauczyć się tekstu, mam dużo cierpliwości.

- Rozpoczęło się wszystko prawie cztery lata temu, kiedy Niezależne Zrzeszenie Studentów i międzynarodowa organizacja "Youth for Development Incorporation" realizowały swój program "Młodzież, Imigranci, Europa". W Krakowie w ramach tego programu odbyło się seminarium "Nacjonalizm a mniejszości narodowe", a także szkolenie dla liderów mniejszości narodowych. I to był pierwszy krok. Spotkała się tutaj grupa ośmiu mniejszości narodowych oraz Polaków,. Wtedy też padła propozycja kontynuowania współpracy. Jesienią, tegoż samego roku, podczas trwania Festiwalu Mniejszości Narodowych w Gdańsku zostało zorganizowane seminarium, którego celem było dokonanie ewaluacji tego co się odbyło w Krakowie, a także wypracowanie pewnych mechanizmów i form działań. Wtedy też nastąpiły początki forum na Rzecz Mniejszości Narodowych. Na początku było to młodzieżowe forum o nieformalnej strukturze, praktycznie nie było organizacją. Zorganizowaliśmy kilka imprez, np. bale na rzecz mniejszości. Współredagowaliśmy także Horyzonty Krakowski wydawane przez Fundację św. Włodzimierza. W ubiegłym roku podjęliśmy jednak decyzję o rejestracji, ponieważ stwierdziliśmy, że dotychczasowe formy działania są niewystarczające i nie w pełni skuteczne. Od tego momentu Forum działa jako stowarzyszenie.

- Byli to, jak już wspomniałem przedstawiciele ośmiu mniejszości: Ukraińcy, Białorusini, Litwini, Ormianie, Romowie, Żydzi, Słowacy i Kurdowie.

- Nie tylko Kraków również Gdańsk, Białystok, Wrocław, Łódź. Mamy zamiar wejść do Przemyśla, który jest miejscem bardzo charakterystycznym, ponieważ najtrudniejsza sytuacja związana z mniejszościami jest na terenach o populacji mieszanej.

- Tak, takie było zresztą założenie na samym początku powstania Forum.

- Tutaj jest dobre środowisko i atmosfera dla mniejszości. W Krakowie odbywa się Festiwal Kultury Żydowskiej, działa Fundacja św. Włodzimierza, która przyciąga środowisko prawosławne. Są też inne ośrodki, np. Instytut Goethego. Poza tym byliśmy pierwsi.

- Spotkać tutaj można Ukraińców, Słowaków, Kurdów, Ormian, dużą grupę Romów oraz mniejszość żydowską.

- Na pewno. Pierwszy problem to często sama współpraca wewnątrz organizacji mniejszościowej, a drugim są relacje pomiędzy poszczególnymi mniejszościami, obawa dominacji. Obawa przed tym, że jedna mniejszość będzie lepiej traktowana niż pozostałe.

- Tak, jest to widoczne. W Krakowie w mniejszym stopniu niż, np. na terenach, gdzie są większe skupiska mniejszości. Jednak wydaje mi się, że ta sytuacja powoli się zmienia na lepsze, ale przykładów nietolerancji jest wciąż dużo. Pozostało wiele stereotypów, z którymi staramy się walczyć.

- Planów jest dość sporo. Planowane są seminaria, warsztaty, konferencje, spotkania. Często włączamy się w działania innych, ponieważ nie czujemy się na tyle silną organizacją "aby brać się za wielkie rzeczy", dlatego szukamy wszędzie partnerów do współpracy i jesteśmy przez nich chętnie przyjmowani. Jest bardzo duże zainteresowanie naszą współpracą.

- Ze Znakiem, Fundacją - Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji, Centrum Kultury Żydowskiej, nawiązaliśmy kontakt z Fundacją Helsinską.

- Niewątpliwie naszym osiągnięciem jest duże przebicie w mediach i to nie tylko lokalnych, ale również ogólnokrajowych, a nawet pozakrajowych, np. w rozgłośniach szwedzkich, polskich radiostacjach nadających w Szwecji i na Białorusi.

- Tak, mogę podać konkretny przykład naszej współpracy z posłem Czachem, który jest w Komisji ds. Mniejszości Narodowych i jest naszym kontaktem z tą komisją.

- Mamy kilku zaufanych sponsorów, są to osoby prywatne i instytucje zainteresowane taką problematyką. To grono raz się powiększa a raz pomniejsza. Szukamy także nowych sponsorów.

- Na przykład, poprzez wchodzenie w kontakty i współpracę z różnymi strukturami władzy, ze światem biznesu. Środowisk do tworzenia lobbingu jest wiele, jednakże często występują w ograniczonym polu i dotyczą, na przykład tylko jednej mniejszości.